EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) yasası çıktıktan sonra milyonlarca kişi emekli oldu. Ama “Ben EYT’ye girmedim, şimdi ne olacak?” diye düşünen de çok insan var. Emeklilik kuralları biraz karmaşık gibi görünebilir ama aslında mantığı basit. Gel, adım adım örneklerle açıklayalım.
❓ 1. Ben EYT’ye girmedim, ne zaman emekli olacağım?
EYT sadece belli bir tarihten önce işe girenleri kapsadı. Eğer sen işe 8 Eylül 1999’dan sonra başladıysan EYT’den faydalanamıyorsun.
Bundan sonra yaş ve prim günü şartını tamamlaman gerekiyor.
👉 Örnek:
-
Ayşe Hanım 2001’de işe girdi.
-
7200 gün prim ödemesi ve 58 yaşını doldurması gerekiyor.
-
Yani Ayşe Hanım EYT’den yararlanamıyor ama şartları tamamladığında normal emekliliğe hak kazanacak.
❓ 2. Prim günüm eksikse ne yapabilirim?
Prim günü, çalıştığın sürede yatırılan sigorta günlerinin toplamı. Eksikse farklı yollar var:
-
Askerlik borçlanması (erkekler için)
-
Doğum borçlanması (kadınlar için, doğum sonrası çalışılmayan süreler)
-
İsteğe bağlı sigorta (çalışmıyorsan kendi primini ödeyebilirsin)
👉 Örnek:
-
Mehmet Bey’in 6.500 günü var. 500 gün eksik.
-
18 ay askerlik yaptı. Borçlanırsa 540 gün kazanacak.
-
Böylece prim şartını tamamlamış olacak.
❓ 3. Emekli maaşı nasıl hesaplanıyor?
Maaşın tutarı üç şeye bağlı:
-
Çalışma süren (ne kadar çok yıl, o kadar fazla)
-
Ödenen prim miktarı (yüksek maaştan prim = yüksek emeklilik maaşı)
-
Emekli olunan yılın katsayıları
👉 Örnek:
-
2000 öncesi çalışma: maaşı artırır.
-
2008 sonrası çalışma: maaşı biraz daha düşük hesaplanır.
Yani aynı gün sayısına sahip iki kişinin maaşı farklı olabilir.
❓ 4. Erken emeklilik mümkün mü?
Evet, bazı özel durumlarda var:
-
Engelli emekliliği (raporla)
-
Yıpranma payı (maden işçileri, sağlık çalışanları gibi riskli meslekler)
-
Kısmi emeklilik (yaşı doldurup prim gününü tamamlayamayanlar için)
❓ 5. Çalışmaya devam edersem emekli maaşım artar mı?
Evet, her yeni prim günü ileride maaşına katkı yapar. Ama katkı sınırlı. Genelde çok yüksek fark yaratmaz ama emekli maaşına küçük bir artı sağlar.
👉 Örnek:
-
Zeynep Hanım 7200 günle emekli olabilir.
-
Ama 8000 gün öderse maaşı biraz daha yüksek olacak.
🔚 Sonuç
EYT sonrası emeklilik biraz kafa karıştırıcı görünse de aslında temel mantık şu:
-
Yaş + prim günü şartını tamamlayan herkes emekli olabilir.
-
Eksikler varsa borçlanma ve isteğe bağlı sigortayla kapatılabilir.
-
Maaşın yüksek olması için primlerin düzenli ve yüksek maaştan yatması önemlidir.
Unutma, her durum kişiye özeldir. SGK’ya gidip hizmet dökümünü almak en doğru adımdır.